دکتر محمود معصومی در گفتگو با خبرنگار مهر، مرکز تحقیقات ویروس شناسی گیاهی را متولی مطالعه ویروسهای غلات در ایران معرفی کرد و گفت: به دلیل استراتژیک بودن گندم، جو و ذرت، بیشتر مطالعات ما بر روی جوانب مختلف این گیاهان متمرکز شده است که علاوه بر شناسایی ویروسهایی چون موزائیک ذرت و اقلید گندم موفق به کشف و شناسایی ویروسهای دیگری نیز شدیم.  

وی افزود: با همکاری محققان این مرکز چندین ویروس جدید برای اولین بار در دنیا کشف و شناسایی کردیم که از آن جمله می توان به ویروس موزائیک مرغ، ویروس نوارک ایرانی گندم، ویروس موزائیک جنوبی مرغ، ویروس موزائیک نوار کلروتیک قیاق و ویروس موزائیک علف دانه قناری اشاره کرد. 

معصومی همچنین به مطالعات این مرکز در زمینه مرکبات اشاره کرد و ادامه داد: علاوه بر مطالعات در زمینه غلات در زمینه گیاهان دیگر مانند مرکبات، گوجه فرنگی و چغندر قند مطالعات وسیعی انجام شد که منجر به کشف و شناسایی برخی عوامل و یا شناخت راههای گسترش انواع بیماریهای این محصولات و راهکارهای اجرایی برای مدیریت بیماریها شده است. 

وی به بیماری جاروک لیمو ترش اشاره کرد و با بیان اینکه این بیماری از مهمترین بیماری مرکبات در جنوب ایران محسوب می شود، خاطرنشان کرد: این بیماری در جنوب ایران گسترش وسیعی دارد و خسارتهای جبران ناپذیری به جا گذارده است. این بیماری توسط یک "فیتوپلاسما" بوجود می آید و اخیرا ناقل آن توسط پژوهشگران این مرکز کشف شده که یک "زنجرک" است.

به گفته معصومی، مطالعه در زمینه روشهای انتقال، یافتن ارقام لیموترش مقاوم به ویروس و جنبه های مولکولی دیگری در مورد این بیماری در این مرکز در دست اجرا است.

این محقق خاطرنشان کرد: یکی از جنبه های دیگری که در این مرکز مطالعه می شود گروهی از ویروسهای گیاهی DNA دار هستند که در حال حاضر بیماریهای مهمی از جمله پیچیدگی برگ گوجه فرنگی، پیچیدگی بوته چغندرقند (کرلی تاپ) و زردی و کوتولگی گندم و جو را ایجاد می کنند.

وی با تاکید بر اینکه مشخصات این ویروس تعیین شده است به مهر گفت: منابع آلودگی مولکولی که عبارت از همسانه های عفونت زا است در این مرکز تهیه شده که می تواند در مطالعات مقاومت به این ویروسها مورد استفاده قرار گیرد.

استادیار مرکز تحقیقات ویروس شناسی از تولید گیاه تراژن مقاوم به این ویروس خبر داد و اظهار داشت: در یک مورد گیاه تراژن به این نوع ویروسها تولید شده که نتایج آن متعاقبا اعلام خواهد شد.

مجری این طرح در گفتگو با خبرنگار مهر در کرج اظهار داشت:  این روش امکان تولید پیازهای انواع مختلف ارقام تجاری در داخل کشور را فراهم کرده و در آینده نزدیک موجب قطع واردات پیازهای ارقام تجاری به داخل کشور و جلوگیری از خروج ارز خواهد شد.

نرگس مجتهدی افزود: از خصوصیات مهم این پروتکل، تولید پیازهای سالم در زمان کوتاه تر، قیمت کمتر و قابلیت تعمیم پروتکل برای ارقام جدید تولید شده در کشورهای صادر کننده پیاز است.

وی، امکان تولید پیازچه از ارقام مختلف هیبریدهای تجاری سوسن، تولید پیازچه ها در فصل سرما، کاهش هزینه تولید به نصف، همزمانی تولید پیازچه ها و ریشه ها در محیط کشت و استفاده از محیط کشت مایع جهت افزایش حجم پیازچه ها را از خصوصیات مهم این روش عنوان کرد.

عضو هیئت علمی بخش کشت بافت و انتقال ژن پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی خاطرنشان کرد: در بعد تحقیقاتی، تقریبا 80 درصد کار انجام شده و از جنبه گلخانه ای پیازچه های کشت بافتی، مراحل افزایش حجم و سازگاری و چرخه های شکستن خواب و ورود به فاز رویشی جدید را طی کرده اند.

مجتهدی عنوان کرد: فرهنگ سازی و اطلاع رسانی در زمینه تولیدات داخلی، استقبال گلکاران و تولید کنندگان در بخش خصوصی را درپی خواهد داشت.

این پژوهشگر یادآور شد: ایران یکی از زادگاه های طبیعی گیاهان زینتی است، از این رو توجه بیشتر به تولید گیاهان زینتی می تواند علاوه بر خودکفایی در سطح ملی، ارز آوری را نیز برای کشور به دنبال داشته باشد.

دکتر محمود معصومی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان این خبر افزود: وجود این ویروس در سال 1965 در ایران گزارش شد و طی 10 سال گذشته مطالعات وسیعی بر روی آن انجام شده است.

وی با بیان اینکه این ویروس در برخی سالها خسارتهای بسیار زیادی به گندم وارد کرده است، افزود: ویروس موزائیک گندم در تمام مناطق گندم خیز کشور وجود دارد ولی در قسمتهای مرکز آمریکا و استرالیا به دلیل میزان خسارتهایی که وارد کرده از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

معصومی با تاکید بر اینکه این ویروس توسط یک کنه به نام "اریوفید" به طبیعت منتقل می شود، اظهار داشت: این کنه بسیار ریز و میکروسکوپی است که توسط باد در طبیعت پخش می شود.

وی از کنترل انتشار این ویروس خبر داد و اضافه کرد: با اجرای راهکارهای ارائه شده توسط پژوهشگران این مرکز، اپیدمی دو ساله این ویروس در مزارع منطقه ارسنجان استان فارس کنترل شد.

به گفته این محقق، بر اساس فرضیه ای که اخیرا با مطالعات انجام شده در این مرکز ارائه شده، زادگاه اصلی این ویروس و میزبان آن یعنی گندم منطقه هلال حاصلخیز (شمال غرب ایران، ترکیه، قسمتهایی از بین النهرین و سوریه) است و ویروس و میزبان در طی میلیونها سال هم تکاملی داشته اند.

استادیار مرکز تحقیقات ویروس شناسی گیاهی ادامه داد: بر این اساس احتمال یافتن ارقام مقاوم در بین توده های بومی گندم در ایران بسیار زیاد است و این امر با مطالعه ارقام تجاری و هزار لاین بومی ایران که از طرف بخش غلات موسسه تهیه و اصلاح نهال و بذر در اختیار این مرکز قرار گرفت میسر شد که در نهایت موفق به تولید برخی از ژنهای مقاوم برای گندم در برابر این ویروس شدیم که گزارشهایی از آن نیز در مجلات معتبر علمی منتشر شد.

وی تاکید کرد: مطالعات در مورد این ویروس در ابعاد مختلف ویروس شناسی از نظر جنبه های مولکولی، اصلاح ارقام مقاوم و اپیدمیولوژی همچنان ادامه دارد.

به گزارش خبرنگار مهر جهانگیر پرهمت در جمع خبرنگاران گفت: مشکل اصلی صادرکنندگان پسته کشورآفلاتوکسین موجود در این محصول صادراتی است که در سالجاری محققان به فناوری کنترل قارچی که باعث بروز این بیماری می شود به وسیله ازن دست یافته اند.

معاون وزیرجهاد کشاورزی اعلام کرد: با دستیابی به کنترل آفلاتوکسین پسته بیش از 90 درصد قارچ عامل این بیماری از بین می رود، ضمن اینکه بالغ بر 75 درصد آفلاتوکسین موجود قابل کاهش می شود.

وی بیان کرد: کنترل سم آفلاتوکسین پسته در سطح آزمایشگاه است و به زودی درسطح یک واحد آزمایشی مزرعه ای اجرا می شود.

پرهمت با اشاره به دستیابی به فناوری طراحی و ساخت دستگاه کودپاش در سالجاری، عنوان کرد: این دستگاه علاوه بر توزیع کود در مزرعه امرتوزیع بذرو سم را نیز در آینده نزدیک انجام خواهد داد و این اقدام در هر هکتار 20 هزار تومان صرفه جویی اقتصادی را برای بهره برداران به دنبال دارد، ضمن اینکه میزان مصرف کود را تا 50 درصد کاهش می دهد.

وی با اشاره به دستیابی به فناوری از بین بردن علفهای هرز مزارع برنج کشور بدون استفاده از سم در سالجاری، اظهارداشت: این فناوری هم اکنون در مزارع برنج آزمایش شده است.

رئیس سازمان ترویج، آموزش و تحقیقات کشاورزی در ارتباط با اقدامات بر روی منابع پایه تولیدات کشاورزی به منظور مقابله با خشکسالی خاطرنشان کرد: استفاده از خاک ورزی تا 25 درصد مصرف آب را کاهش می دهد، ضمن اینکه با استفاده از دستورالعملهای کشت در سالجاری 25 تا 30 درصد صرفه جویی آب را در بخش کشاورزی به دنبال داشته است.

وی با اشاره به معرفی ارقام گیاهی مقاوم به خشکسالی عنوان کرد: در سالجاری با به کارگیری دانش و یافته های علمی با وجود خشکسالی کاهشی در تولید محصولات کشاورزی نداشته ایم.

پرهمت با اشاره به معرفی بذرجدید گندم پیشگام و تولید انبوه آن از سال 89 بیان کرد: در معرفی ارقام و تولید بذر به خودکفایی رسیده ایم.

وی با بیان اینکه بیش از 95 درصد خسارات خشکسالی به بخش کشاورزی وارد می شود، افزود: در فصل ترسالی باید آب مورد نیاز بخش کشاورزی برای فصل خشکسالی ذخیره سازی شود.

معاون وزیرجهاد کشاورزی بودجه سالجاری این سازمان را برای انجام اقدامات تحقیقاتی 19 میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: پیش بینی می شود در سال آتی میزان اعتبارات سازمان 10 درصد افزایش یابد.

وی اظهارداشت: در حال حاضر 310 عرصه تحقیاتی در کشور فعال است که شامل 128 ایستگاه تحقیقاتی ، 48 مزرعه و 134 عرصه تحقیقاتی است.

به گزارش خبرنگار مهر، دکتر ارژنگ جوادی امروز در نشستی خبری از افتتاح آزمایشگاه تخصصی پلیمر خبر داد و گفت: با توجه به توسعه روز افزون سیستمهای آبیاری تحت فشار و ظرفیت سازی برای بهره برداران و کشاورزان یجاد آزمایشگاه تست پلیمر ضروری به نظر می رسید.

وی افزود: آزمایشگاه تخصصی مهندسی پلیمر یکی از پیشرفته ترین آزمایشگاههای کشور است که به منظور انجام تست و آزمونهای قطعات، اجزا و اتصالات پلاستیکی و لاستیکی به بهره برداری می رسد.

جوادی با بیان اینکه تاکنون انجام تستهای کیفی برای این قطعات در کشور مقدور نبوده است، افزود: این آزمایشگاه قادر است کلیه قطعات و اتصالات آبیاری را با دقت بالا مورد بررسی قرار دهد و پس از تایید، گواهینامه ملی تایید و استانداردهای لازم را برای این ادوات صادر کند.

رئیس موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی با تاکید بر اینکه این آزمایشگاه کلیه تستهای قطعات پلیمری را انجام می دهد اظهار داشت: فاز اول راه اندازی این آزمایشگاه منحصر به تستهای سیستمهای آبیاری کشاورزی است.

دستیابی کشور به دانش فنی تولید نانهای ترکیبی

وی همچنین از راه اندازی خط آزمایشی تولید نان ترکیبی در استان خراسان خبر داد و اضافه کرد: از یک سال قبل تحقیقات در این زمینه آغاز شده است و توانستیم به دانش فنی تولید نانهای ترکیبی دست یابیم که قرار است خط آزمایشی آن راه اندازی شود.

جوادی در این باره توضیح داد: در نانهای ترکیبی از آردهای سیب زمینی و ذرت به عنوان جایگزین بخشی از آرد گندم (تا 20 درصد) استفاده می شود.

 وی به مزایای این نان اشاره کرد و ادامه داد: این روش به طور غیر مستقیم در کاهش اثرات خشکسالی موثر است به گونه ای که چنانچه دراثر خشکسالی تولید گندم با مشکلاتی مواجه شود می توان از سایر محصولاتی که در کشور تولید می شود مانند سیب زمینی و ذرت استفاده کرد.

به گفته رئیس موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی کاهش ضایعات نان، افزایش ارزش غذایی، ایجاد تنوع غذایی، ماندگاری بیشتر از مزایای این نان ترکیبی است. علاوه بر این می توان کاربردهای ثانویه سیب زمینی را افزایش داد.

وی تاکید کرد: این خط تولید در استان خراسان به عنوان قطب علمی تولید نان راه اندازی می شود و تا سال آینده برای 5 استان اولویت دار که احتمال خشکسالی در آن مناطق وجود دارد راه اندازی می شود.

بهبود آبیاری

جوادی اطلاح شیوه های آبیاری سنتی و توسعه روشهای نوین آبیاری را دو رویکرد مهم این سازمان نام برد و گفت: در بخش اصلاح آبیاری سنتی برنامه های روش کم آبیاری در محصولات آفتابگردان، چغندر قند، سیب زمینی، گندم و پنبه، رگلاژ و قطعه بندی مناسب زمین، استفاده از آبهای نامتعارف و شور و توسعه سیستمهای آبیاری کم فشار در این حوزه اجرا شده است.

وی به برنامه های بخش توسعه روشهای نوین آبیاری اشاره و خاطرنشان کرد: در این بخش با اولویت آبیاری تحت فشار روشهایی اجرا شد که موفق به افزایش راندمان آبیاری تا دو برابر شدیم به طوری که از راندمان 37 درصدی آبیاری سنتی به بیش از 70 درصد در ابیاری تحت فشار رسیدیم.

ذرت دانه ای و کاهش مصرف سم

رئیس موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی با تاکید بر اینکه به دانش فنی سیستم آبیاری تحت فشار و نحوه مدیریت در محصول ذرت دانه ای دست یافته ایم، اضافه کرد: در سال آینده این سیستم به سازمانهای ترویج اعلام و اجرا می شود.

وی همچنین اعلام کرد: با استفاده از روشهای نوین موفق شدیم میزان مصرف سم را به میزان 50 درصد کاهش دهیم ضمن آنکه با بررسی هایی که انجام شد سمپاشی هوایی در مزارع نیز حذف شد.

دکتر قاسم اسدیان در گفتگو با خبرنگار مهر در این باره گفت: در حال حاضر با همکاری سازمان انرژی اتمی 7 طرح تحقیقاتی در زمینه های مختلف تعریف و در دست اجرا است.

وی افزود: این همکاریها با مرکز تحقیقات کشاورزی و پزشکی هسته ای منجر به انجام دو طرح تحقیقاتی در زمینه نگهداری و ماندگاری مطلوب سیب زمینی و سیر شده که با استفاده از پرتودهی نتایج مطلوبی را در بر داشته است.

اسدیان به مزایای این روش اشاره کرد و افزود: با استفاده از این روش می توانیم محصول را بعد از بسته بندی، پرتودهی کرده و برای صادرات آماده کنیم. این روش، کار کمتر و هزینه پایین تری را تحمیل می کند ضمن آنکه این نوع محصولات برای نگهداری نیازی به انبار خاصی ندارد از این رو قیمت کاهش یافته و مدت ماندگاری نیز افزایش می یابد.

رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی استان همدان با تاکید بر اینکه روش پرتودهی هم اکنون در 34 کشور جهان انجام می پذیرد ادامه داد: تجربیات کشورهای دیگر نشان می دهد که این روش نتایج خوبی را به دنبال داشته است. علاوه بر این روش پرتودهی در صنایع تبدیلی و بسته بندی اهمیت ویژه ای می یابد.

دکتر محمود معصومی در گفتگو با خبرنگار مهر گندم را گیاهی استراتژیک خواند و گفت: تعدادی ویروس موسوم به ویروسهای کوتولگی زرد جو هستند که در گندم اهمیت فوق العاده زیادی دارند.

وی افزود: این بیماری در بسیاری از مناطق کشور به ویژه در چهار محال و بختیاری اهمیت بسیار زیادی دارد و خسارتهای فراوانی به زراعت گندم و جو وارد کرده است.

معصومی اظهار داشت: در حال حاضر این ویروس شناسایی و بسیاری از سویه های آن نیز از جنبه مولکولی مطالعه شدند به طوری که ژنوم کامل برخی از سویه های آن تعیین شده است.

به گفته معصومی هم اکنون مطالعه روی ارقام و اجداد گندم برای یافتن ژنوتیپ های مقاوم در گندم ادامه دارد.

وی از موفقیت این مرکز در تولید گیاه تراژن خبر داد و اضافه کرد: پژوهشگران این مرکز موفق به تولید گیاه تراژن (transgenic plant) گندم شدند که با انتقال قسمتی از ژنوم ویروس به درون گیاه به دست آمده است.

استادیار مرکز تحقیقات ویروس شناسی به راهکارهای جلوگیری از شیوع ویروس کوتولگی زردجو اشاره کرد و گفت: طبق تحقیقات راهکارهای اجرایی برای کنترل این ویروس به دست آمده که به کشاورزان نیز توصیه شده است. این راهکارها شامل تاخیر در کشت گندم در پائیز و ضد عفونی کردن بذر با سم "گاچو" است.